ZIELONE DACHY A EKOLOGIA. CO WARTO WIEDZIEĆ?

Zielone dachy to coraz bardziej popularny sposób na zagospodarowanie przestrzeni dachu płaskiego, tarasu czy przestrzeni znajdującej się nad podziemnym garażem. Na ich wykonanie decydują się zarówno deweloperzy budujący pojedyncze apartamentowce czy całe osiedla, jak i inwestorzy stawiający obiekty użytkowe – biurowce lub galerie handlowe. Korzyści z wykonania zielonego dachu obejmują zwiększenie powierzchni działki dostępnej pod zabudowę, zmniejszenie kosztów eksploatacyjnych, a także pozytywny wpływ na bezpośrednie otoczenie oraz samopoczucie osób przebywających w pobliżu. Wobec złego stanu powietrza i kłopotów z dostępnością terenów zielonych szczególnie istotne są właśnie aspekty ekologiczne związane z zielonymi dachami. Przyjrzyjmy się bliżej, czym są zielone dachy i w jaki sposób mogą oddziaływać na środowisko.

CO TO SĄ ZIELONE DACHY I JAKIE SĄ ICH RODZAJE?

Zielone dachy czy też inaczej ogrody dachowe to nic innego jak roślinność posadzona na powierzchni dachu lub tarasu. W zależności od rodzaju konstrukcji budynku, jego wysokości oraz otoczenia, na zielonym dachu można sadzić trawy, mchy, byliny, niewielkie krzewinki, zioła, a także różne odmiany krzewów, a nawet karłowate drzewa. To, jaka roślinność będzie mogła być uprawiana, zależy od tego czy mamy do czynienia z dachem stromym, czy płaskim, ewentualnie również tarasem czy wolną przestrzenią nad pomieszczeniami.

W przypadku dachów stromych najrozsądniejszym wyborem będzie roślinność przeznaczona do uprawy ekstensywnej, tj. takiej, która wymaga jedynie sporadycznych interwencji, bez podlewania, nawożenia czy szczególnej pielęgnacji roślin. Na spadzistych dachach ekstensywnych uprawia się przede wszystkim niskie gatunki traw, mchów, ziół czy kwiatów.

Dachy płaskie dają o wiele większą swobodę. Choć i tu można urządzić uprawę ekstensywną, to w grę wchodzi także tzw. uprawa intensywna, czyli taka, która może wymagać nawadniania, uzupełniania nawozu, a nawet stosowania niektórych środków ochrony roślin.

Na to, jaki rodzaj uprawy można założyć, wpływa poza nachyleniem połaci, również nośność konstrukcji, czyli wytrzymałość stropu, więźby dachowej i ścian. Dachy ekstensywne mogą być urządzane na podłożu o niewielkiej grubości, uprawa karłowatych drzew to często konieczność podłoża o głębokości dochodzącej do 1 metra.

JAK JEST ZBUDOWANY ZIELONY DACH?

Wykonanie zielonego dachu wymaga użycia specjalnych materiałów. Poza wytrzymałością konstrukcji liczy się zapewnienie całkowitej wodoodporności oraz ochrony struktury budynku przed korzeniami. Osiągnięcie takiego efektu jest możliwe m.in. dzięki korzystaniu z nowoczesnych paroprzepuszczalnych i wodoodpornych membran dachowych.

Zielony dach wymaga zbudowania specjalnej warstwowej struktury umożliwiającej zgromadzenie na dachu wystarczającej ilości podłoża, a jednocześnie zabezpieczenie budynku przed przeciekami i gwarantującej sprawne odprowadzanie wody opadowej. Najniżej położoną warstwą jest wodoszczelna membrana. Jest ona zwykle osłaniana ułożoną na niej geowłókniną, której zadaniem jest niedopuszczenie do mechanicznego uszkodzenia membrany. Na geowłókninie jest układana tzw. warstwa drenażowa. Jest to zwykle specjalna struktura, która ułatwia spływanie wody do systemu odpływów i rynien umieszczonych wzdłuż krawędzi dachu. Warstwa drenażu jest chroniona kolejną geowłókniną zabezpieczającą przed przerastaniem korzeni, a także przedostawaniem się materiału z wyższych powłok do odpływów. Na geowłókninie umieszczany jest tzw. substrat, czyli podłoże, na którym ukorzeniają się i rosną rośliny. Od zwykłej gleby różni się on składem, ponieważ zwykle jest wykonany ze znacznie lżejszych substancji porowatych, jak np. żużel czy keramzyt, często zmieszanych z m.in. ziemią, torfem czy korą.

W JAKI SPOSÓB DZIELONY DACH WPŁYWA NA SWOJE OTOCZENIE?

Zielony dach to nie tylko korzyści związane z rzadkim w mieście widokiem spłachetka roślinności, który wpływa relaksująco, ale również bardzo wymierne korzyści, jeśli chodzi o mikroklimat. Roślinność porastająca zielony dach zwiększa produkcję tlenu. Rośliny przyczyniają się również do wychwytywania sporej ilości pyłów zawieszonych w powietrzu. Powierzchnia zielonego dachu naturalnie pochłaniania fale dźwiękowe i zmniejsza poziom hałasu w najbliższej okolicy.

Zielone dachy obniżają temperaturę w najbliższym otoczeniu. Rośliny nie nagrzewają się tak jak odkryta połać dachu, a jednocześnie z ich powierzchni odparowuje woda, ochładzając nieco powietrze wokół. Ogród dachowy to również stosunkowo wydajny zbiornik retencyjny. Choć zgromadzona woda nie przesiąka do gleby tak jak z pola czy łąki, to odparowując znacznie poprawia wilgotność i obniża temperaturę. Plusem jest również to, że woda z zielonego dachu nie trafia do przeciążonego systemu kanalizacyjnego w czasie opadów.

Ogród dachowy pomaga również w tworzeniu w okolicy bardziej zróżnicowanego ekosystemu. Jeśli na dachu hodowane są zioła czy kwiaty może on stać się atrakcyjnym terenem dla pszczół, czy innych pożytecznych owadów. W przypadku, gdy są na nim posadzone choćby niewysokie krzewy, jest szansa, że zaczną w nich gniazdować mniejsze ptaki.

Zielone dachy przyczyniają się również do ograniczenia emisji CO2, zarówno bezpośrednio, wychwytując go z atmosfery, jak i pośrednio, ponieważ poprawiają termoizolacyjność budynku i redukują straty ciepła. Wpływa to na mniejsze zużycie energii potrzebnej do ogrzewania, co w przypadku kraju takiego jak Polska, gdzie większość ciepła i prądu pozyskiwana jest ze spalania paliw kopalnych, ma ogromne znaczenie.